Ertaki kartoshka va sabzavot ekinlarini sovuqdan qanday himoyalash mumkin?

Sabzavot, poliz ekinlari va kartoshkachilik ITI direktori Rustam Nizomov va uning ilmiy ishlar va innovatsiyalar bo‘yicha o‘rinbosari Bahodir Ibrohimovning tavsiya va maslahatlari:

Bahorgi sovuq va nam ob-havo sharoitida ertaki kartoshka va sabzavot ekinlariga salbiy ta’sirning oldini olish uchun quyidagi tadbirlarni amalga oshirish tavsiya etiladi:

– ertagi muddatlarda ekilgan kartoshka nihollari yerdan unib chiqqan bo‘lsa, sharoitga qarab, egat ustini polietilen plyonka bilan yopish yoki yopishning iloji bo‘lmagan maydonlarda kechki suv qo‘yishni tashkil etish va maydonning atrofiga (4-5 joyiga shamol yo‘nalishiga qarab) go‘ng aralash xashak, paxol va shox-shabbalar uyumlarini to‘plash hamda ularni tutatish;

– isitilmaydigan ko‘chatxonalarda yetishtirilayotgan sabzavot va poliz ekinlari ko‘chatlarini sovuqdan asrashning muhim tadbirlaridan biri dugalar o‘rnatish, ustini polietilen plyonkasi bilan yopish, vaqtinchalik isitish moslamalaridan foydalanish hamda atrofiga go‘ng aralash xashak, paxol va shox-shabbalar uyumlarini to‘plab, ularni tutatish;

– har bir dalada havo haroratini kuzatib, havo harorati +1C darajaga tushishi bilan uyumlarni tutatish;

– sovuq tushishining eng kritik vaqti bu tungi va tonggi soat bo‘lib, o‘simlik sovuqdan zararlanishi kuzatiladi, shu sababli hushyorlikni oshirish talab etiladi.

Sovuqqa chidamli sabzi, piyoz, sarimsoqpiyoz, osh lavlagi, karam va ko‘kat sabzavotlar kabi ekinlarga 2-3 daraja sovuq sezilarli taʼsir etmaydi.

Sabzavot o‘simliklari issiqlikka bo‘lgan talabiga ko‘ra 4 guruhga bo‘linadi:

1-guruhga eng sovuqbardosh va qishga chidamli ko‘p yillik o‘simliklar – shovul, rovoch, yerqalampir (xren), piyozning ko‘p yillik turlari, sarimsoq va boshqalar kiradi. Bu guruhga mansub o‘simliklar bahorda va kuzda -8, -10°C li sovuqqa bardosh beradi, ularning yer ostidagi aʼzolari yaxshi qishlaydi.

2-guruhga sovuqqa chidamli ikki yillik o‘simliklar – ildizmevalar, karam, salat, ismaloq, piyoz ekinlari kiradi. Bu guruhga kiruvchi o‘simliklar uzoq muddat davomida -1, -2°C ga chidaydi, bir necha kun davomida esa -3 -5°C sovuqga ham bardosh beradi.

3-guruhga sovuqqa yarim chidamli – kartoshka o‘simligi kiradi. Uning palagi xuddi issiqlikka talabchan o‘simliklarga o‘xshash, lekin 0°C haroratda halok bo‘ladi.

4-guruhga pomidor, qalampirlar, baqlajon, bodring kabi issiqsevar o‘simliklar kiradi. Ularning o‘sishi uchun 20-30°C harorat qulay hisoblanadi. Lekin o‘ta issiqqa chidamli emas. Harorat 10°C dan pasayishi bilan ular issiqlik yetishmasligidan qiynala boshlaydi, 3-5°C haroratda esa asta-sekin nobud bo‘ladi. 0,5-1°C sovuq sharoitda butunlay nobud bo‘ladi.

O‘zR Qishloq xo‘jaligi vazirligining Multimedia markazi tomonidan Sabzavot, poliz ekinlari va kartoshkachilik ilmiy-tadqiqot instituti ishtirokida tayyorlandi.