Ilgari biz uzumzorlar va bog‘larni sug‘urtalash haqida yozgan edik.
Ushbu materialda biz sizning e’tiboringizga sabzavot ekinlari hosilini qanday sharoitlarda sug‘urta qilish mumkinligi haqidagi ma’lumotlarni taqdim etamiz.
Qishloq xo‘jaligi sug‘urtasi bozori sabzavot ekinlarini sug‘urtalashning quyidagi turlarini taklif etadi
Sabzavot ekinlarini sug‘urta qilish bo‘yicha sug‘urta shartnomasini tuzish tartibi to‘g‘risida
Ochiq yerga ekiladigan sabzavot ekinlari: karam, lavlagi, sabzi, piyoz, sarimsoq, pomidor, bodring, qalampir, bulg‘or qalampiri, baqlajon, rediska, sholg‘om, turp, qovoqcha, patisson va boshqa sabzavotlar.
Poliz ekinlari: qovun, tarvuz, qovoq va boshqa poliz ekinlari.
Sug‘urta shartnomasi kalendar muddatlaridan kechiktirmay (Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi tomonidan tasdiqlangan) ekilgan ekinlar uchun 1 (bir) qishloq xo‘jaligi yiliga, unib chiqqandan keyin esa sug‘urtalovchining ekin maydonlarining maydoni va holatini o‘rgangandan so‘ng ijobiy xulosasiga ko‘ra 20 (yigirma) kunga tuziladi.
Sug‘urta xatarlari – shamol, bo‘ron, do‘l, kuchli yomg‘ir (sel), ko‘chki va qor ko‘chkisi, yong‘in, portlash, chaqmoq, qurg‘oqchilik va garmsel, havo haroratining keskin pasayishi, qahraton sovuq, kuchli qor yog‘ishi, suv kamayishi (tanqisligi), suv sathining yuqoriligi (suv toshqini).
Sug‘urta hodisasi deb sug‘urta tavakkalchiligi tufayli sabzavot va poliz ekinlarining yig‘ib olinmasligi va nobud bo‘lishi natijasida Sug‘urtalangan shaxsning moliyaviy zarariga aytiladi.
Sug‘urta qiymati deb oxirgi 3 (uch) yildagi o‘rtacha hosildan kelib chiqib, 1 sentner mahsulotning sotish bahosidan kelib chiqqan holda yoki shartnoma shartnomasi asosida aniqlangan hosilning qiymatiga aytiladi.
Sug‘urta summasi – sug‘urta qiymatining 50 (ellik) foizidan ko‘p bo‘lmagan miqdoridan iborat.
Sug‘urta mukofoti Sug‘urta summasiga nisbatan Sug‘urtalovchi tomonidan tasdiqlangan sug‘urta tarifi (stavkasi) asosida belgilanadi.
Sug‘urtalangan hosilning shikastlanishi yoki yo‘qolishi natijasida hosilni yig‘ishtirib olish imkoniyati kamaygan yoki yo‘qolgan bo‘lsa, Sug‘urta qildiruvchi hodisa to‘g‘risida 3 (uch) kun ichida Sug‘urtalovchini xabardor qilishi shart. Xabarnoma erkin shaklda yoziladi va voqea sodir bo‘lgan oy, kun, davr, hodisaning nomi, uning davomiyligi, tezligi yoki intensivligi, zarar ko‘rgan bog‘larning nomi, qanday zarar ko‘rganligi (qisqacha), ekin maydoni, agar aybdorlar bo‘lsa – ular haqida ma’lumot keltiriladi.
Hosilning sug‘urta qiymati bilan joriy yilda bir gektar ekin maydonidan olingan hosil qiymati o‘rtasidagi farq sug‘urtalangan shaxs tomonidan ko‘rilgan zarar hisoblanadi.
Moliyaviy yo‘qotish miqdori olingan barcha mahsulotlarni hisobga olgan holda alohida hisoblanadi.
Ochiq dalada yetishtiriladigan asosiy sabzavotlarga (karam, bodring, pomidor, lavlagi, sabzi, kartoshka, piyoz va sarimsoq) nisbatan sug‘urta tovonlari ularning har biri uchun alohida, boshqa sabzavotlar bo‘yicha esa guruhlar bo‘yicha belgilanadi.
Hozirgi vaqtda bog‘dorchilik-uzumchilik, polizchidik va kartoshka sug‘urtasi sohasini rivojlantirishda bir qator muammolar mavjud:
Jumladan:
Bog‘dorchilik-uzumchilik, sabzavot va poliz ekinlarini sug‘urtalashda mavjud muammolarni bartaraf etish va takomillashtirish bo‘yicha tavsiyalar:
Yuqoridagi takliflarni hayotga tatbiq etish orqali meva-sabzavotchilik sohasida faoliyat yuritayotgan fermer xo‘jaliklarini turli tabiiy ofatlardan sug‘urtalash va moliyaviy barqarorligini ta’minlashga erishish mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 07.02.2022 yildagi 387-son “Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtirishni moliyaviy qo‘llab-quvvatlashning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga asosan qishloq xo‘jaligi korxonalariga — meva, uzum, kartoshka, sabzavot, poliz ekinlari, ko‘katlar va dorivor o‘simliklar, dukkakli va moyli ekinlar yetishtirishga budjetdan ssuda ajatiladi.
Kredit mablag‘larining qaytmaslik xatarini sug‘urta qilish bo‘yicha yoki hosilni xavf-xatardan sug‘urta qilish bo‘yicha sug‘urta polisi qishloq xo‘jaligi ekinlari yetishtiruvchilarga ajratiladigan kreditlar bo‘yicha garov ta’minoti sifatida qabul qilinib, kreditlarni so‘ndirishga yo‘naltirilishi mumkin;
Qishloq xo‘jaligi ekinlari yetishtiruvchilarga hosilni xavf-xatardan sug‘urta qilish xarajatlarining 50 foizi Qishloq xo‘jaligini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi hisobidan qoplab beriladi.
Moliya vazirligi 2023-yil va kelgusi yillar uchun O‘zbekiston Respublikasining Davlat budjetidan qishloq xo‘jaligi ekinlari yetishtiruvchilarga hosilni sug‘urta qilish xarajatlarining 50 foizini qoplash maqsadlari uchun Qishloq xo‘jaligini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasiga zarur mablag‘lar ajratilishini ta’minlash topshirilgan.
Material “O‘zagrosug‘urta” AJ ma’lumotlari asosida tayyorlangan.
“O‘zagrosug‘urta” aksiyadorlik jamiyati. Korxona Respublika Prezidentining 1997-yil 25-fevraldagi PQ-1713-son qarori asosida tashkil etilgan boʻlib, kompaniya faoliyatining ustuvor yoʻnalishi qishloq xoʻjaligi ishlab chiqaruvchilari va qishloq aholisini sugʻurta himoyasi hisoblanadi.
Ранее мы писали о страховании виноградников и садов.
В данном материале представляем вашему вниманию на каких условиях можно застраховать урожай овощных культур.
На рынке агрострахования предлагаются следующие виды страхования на овощные культуры:
О порядке заключения договора страхования по страхованию урожая овощных культур
Овощные культуры, высаживаемые в открытый грунт: капуста, свекла, морковь, лук, чеснок, помидоры, огурцы, перец, перец болгарский, баклажаны, редис, репа, редька, кабачки, патиссон и другие овощи.
Бахчевые культуры: дыня, арбуз, тыква и другие бахчевые.
Договор страхования заключается на 1 (один) сельскохозяйственный год за культуры, засеянные не позже календарных сроков (утвержденных Минсельхозом и Минводхозом), и на протяжении 20 (двадцати) дней после всхода, на основании положительного заключения Страховщика после изучения площади и состояния посевных площадей.
Страховые риски – ветер, буря, град, сильный дождь (сель), сход и лавина, пожар, взрыв, молния, засуха и гармсиль, резкое понижение температуры воздуха, мороз, сильный снегопад, маловодье (дефицит), высокий уровень воды (наводнение).
Страховым случаем признается финансовый ущерб Страхователя в результате недобора и потерь урожая овощей и бахчевых культур вследствие страховых рисков.
Страховой стоимостью является стоимость урожая, определяемая исходя из средней урожайности за последние 3 (три) года исходя из цены реализации 1 ц продукции или на основании договорного соглашения.
Страховая сумма – сумма, не превышающая 50 (пятьдесят) процентов страховой стоимости.
Страховая премия определяется исходя из утвержденного Страховщиком страхового тарифа (ставки) в отношении Страховой суммы.
Если возможность сбора урожая уменьшается или теряется в результате повреждения или гибели застрахованного урожая, Страхователь уведомляет Страховщика о происшествии в течение 3 (трех) дней. Уведомление пишется в свободной форме и включает месяц, день, период происшествия, название происшествия, его продолжительность, скорость или интенсивность, название поврежденных садов, как оно было повреждено (кратко), посевную площадь, если есть виновные лица – информацию о них.
Разница между застрахованной стоимостью урожая и стоимостью урожая, полученного с одного гектара посевной площади в текущем году, является убытком, понесенным застрахованным лицом.
Сумма финансового убытка рассчитывается отдельно с учетом всей полученной продукции.
В случае основных овощей, выращиваемых в открытом грунте (капуста, огурец, томат, свекла, морковь, картофель, лук и чеснок), страховое возмещение определяется по каждой из них отдельно, а по остальным овощам – по группам.
В настоящее время существует ряд проблем в развитии сферы страхования садово-виноградных, бахчевых культур и картофеля:
Включая:
Рекомендации по устранению и улучшению существующих проблем в страховании садово-виноградных, овощных и бахчевых культур:
Путем реализации вышеуказанных предложений можно добиться страховой защиты фермерских хозяйств, работающих в сфере плодоовощеводства, от различных стихийных бедствий и обеспечить их финансовую устойчивость.
Согласно Постановлению Президента Республики Узбекистан № 387 «О дополнительных мерах по финансовой поддержке производства сельскохозяйственной продукции» от 07.02.2022г. сельскохозяйственным предприятиям выделяются кредиты из бюджета для выращивания фруктов, винограда, картофеля, овощей, бахчевых, зелени и лекарственных растений, бобовых и масличных культур.
Страховой полис по страхованию риска невозврата кредитных средств или по страхованию урожая от риска может быть принят в качестве залогового обеспечения по кредитам, выделяемым производителям сельскохозяйственных культур, и направлен на погашение кредитов;
50 процентов расходов производителей сельскохозяйственных культур по страхованию урожая покрывается за счет Фонда государственной поддержки сельского хозяйства.
Министерству финансов поручено обеспечить выделение необходимых средств из Государственного бюджета Республики Узбекистан в Фонд государственной поддержки сельского хозяйства в целях покрытия 50 процентов расходов на страхование урожая для производителей сельскохозяйственных культур за 2023 год и последующие годы.
Материал подготовлен при участии АО «Узагросугурта».
Для справки
Акционерное общество «Узагросугурта». Предприятие было создано на основании Указа Президента Республики №ПП-1713 от 25 февраля 1997 года и приоритетным направлением деятельности Общества определено «Страховая защита товаропроизводителей сельскохозяйственной продукции и сельских жителей».
Spelling error report
The following text will be sent to our editors: