SURXON DALALARIDA ISH QIZG‘IN

Surxondaryo bugun qaynab turgan doshqozonga o‘xshaydi. Bir tomonda g‘alla ko‘zni quvnatsa, bir tomonda  paxta ekilmoqda. Issiqdan naf olgan poliz mahsulotlari esa allaqachon dalada bo‘y ko‘rsatgan. Bog‘-u rog‘lar esa ko‘kka burkangan. Dehqon va fermerlar daladan beri kelmaydi.  Qishloq xo‘jaligi vazirligi jamoasi agrar sohadagi qizg‘in ish jarayoni bilan tanishish maqsadida Surxon dalalarida bo‘lib, fermer xo‘jaliklari va klasterlardagi ish jarayonlari bilan tanishdi.

Viloyatdagi “Sardorbek Sultonbek” MChJ rahbari o‘z  anorzorlarida nafaqat anor, balki poliz mahsulotlarini   ham yetishtirish, ularni birinchilardan bo‘lib ichki va tashqi bozorlarga chiqarishning hadisini olgan.

Allanazarov Sanjar, “Sardorbek Sultonbek” MChJ rahbari.

– Bizning umumiy yerimiz 43 gektar anorzor. Qish qattiq kelib anorlarimizning aksariyatini sovuq urdi. Biz bunga qaramasdan anorzor oralatib 20 gektar maydonga ertapishar qovun ekdik. Hozirda ekilgan urug‘ allaqachon 5-6 quloq bo‘lib ulgurdi. Nasib etsa, 1 mayga qovunlarimiz pishib ulguradi va eksport qilish niyatidamiz. Mahalliy bozor bilan bir qatorda Rossiyaga ham eksport qilamiz. Ayni paytda oldindan 500 ming dollarlik mahsulot uchun shartnoma imzolaganmiz. Bularning tag zamirida avvalo Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tomonidan tadbirkorlarga yaratilgan keng imkoniyatlar turibdi. Bu esa albatta bizga yangi tashabbuslarni qilishga turtki beradi. Joriy yilgi hosil daromadidan quyosh panellari asosida ishlaydigan 3 ta artezian o‘rnatmoqchiman. Ayni paytda korxonamizda 20 nafar ishchi bor. Hosil mavsumida esa ishchilar soni 80 taga yetadi. Bir so‘z bilan aytganda, yerga mehr bergan kam bo‘lmaydi. Maqsadim faqat olg‘a qadam bosish.

Darhaqiqat, bugun shaxdam mehnat qilgan, ishning ko‘zini bilgan dehqon-u fermerning oshig‘i olchi. Daromadi ham shunga yarasha albatta.

Bugun yurtimizda suv tanqisligi kuzatilayotgani ayni haqiqat. Bu jarayonda ham yechim topib mehnat qilayotgan, tashlandiq hududni obod maskanga aylantirayotganlar ham talaygina. Yuz gektar yerni obod qilib, o‘z mehnatidan baraka topayotgan Xolmat Normurodov ana shundaylardan biri.

Xolmat Normurodov, “Termiz jayxun” klasteri ish boshqaruvchisi.

Hozir biz turgan joylar tashlandiq edi. Suv yetib kelmagan, nimadir ekishning iloji yo‘q edi.  Bu yerda biz 100 gektar maydonda bodomzor yaratdik.  Ayni paytda qatorlar orasiga pomidor, bodring, qovun-tarvuz ekilgan. Bu yerda issiqxona bo‘lib, unda asosan poliz ekinlarining ko‘chatlari yetishtiriladi. Yerga ekilgan poliz mahsulotlari yig‘im terimi mavsumida 50 nafar doimiy ishchi, 100 ba’zan 150 nafargacha mavsumiy ishchi jalb etamiz. Bundan tashqari 500 ta chorvaga mo‘ljallangan fermamiz bor va bir oyda Avstriyadan nasldor sigirlar olib kelinadi. Maqsadimiz naslli qoramollar sonini ko‘paytirish bilan birgalikda sutni qayta ishlashni yo‘lga qo‘yishdir.

Surxonning ingichka tolali paxtasi. U o‘zining sifati, yuqori hosildorligi, iqlim sharoitiga mosligi va chidamligi va eng muhimi tekstil sanoatida eksportbopligi bilan ajralib turadi. Sherobod tumanidagi  “Surxon-agroteks” klasteriga qarashli dalalarda esa chigit ekish ishlari boshlangan. Hademay 1-2 quloq bo‘ladigan g‘o‘zani turli zararkunanda hashoratlardan asrash muhim hisoblanadi. “Surxondaryo agroxizmat” MChJ qoshidagi “SAX” biofabrikasining ilmiy-innovatsion ishlanmalari, laboratoriya sharoitida yetishtirilayotgan biohashoratlari g‘o‘za parvarishida o‘z samarasini bermoqda.

Ro‘ziboy Abzoirov, “Surxondaryo agroxizmat” MChJ qoshidagi “SAX” biofabrikasi rahbari.

Fabrikamiz ish boshlaganiga uch yil bo‘ldi. Ayni paytda hududdagi paxta dalalarida zararkunanda hashoratlar bilan bog‘liq muammolar o‘z yechimini topgan. Gap shundaki, “Oltinko‘z”, “Trixogramma”, “Brokun” singari biohashoratlarimiz zararkunanda hashoratlarga qarshi kurashda o‘z samarasini bermoqda. Avvallari biz dalalarimizda kimyoviy vositalardan foydalanardik. Bu esa o‘z navbatida hosilning sifatiga, o‘sishiga salbiy ta’sir ko‘rsatardi. Biolaboratoriyamizda tayyorlanayotgan bu kabi biohashoratlar paxta ekilgach, dala atroflariga  joylashtiriladi. G‘o‘za bo‘y ko‘targach biohashoratlar barglarga joylashadi va begona zararli hashoratlardan asraydi. Bunda paxta yaxshi o‘sadi, ko‘saklari to‘kilib ketmaydi. Natijada hosildorlik yuqori bo‘ladi, eksportbop yuqori sifatli paxta yetishtirishga imkon yaratadi.