NAVRO‘ZDA MILLIY TAOMLAR TORTIG‘I

Xalqimizning milliy va sevimli bayrami bo‘lmish Navro‘zni barchamiz intiqib kutamiz. Sababi, ushbu bayramda qozonda sumalak pishirilishi bilan birgalikda dasturxonlarimizga turli tuman milliy taomlarimiz ham tortiladi. Navro‘z bayramida xalqimizning dasturxonidagi ko‘k somsa, ko‘k chuchvara taomlarini barchamiz birdek sevib isteʼmol qilamiz. Ammo har bir viloyat aholisining o‘ziga xos urf-odatlari, anʼanalari bo‘lganidek, ularning milliy taomlari ham bir-biridan farqlanadi. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlaridan tayyorlanadigan ushbu milliy taomlarni eʼtiboringizga havola etamiz.

“Toshkentning to‘y oshi va halimi”

Toshkentda poytaxtliklarning “to‘y oshi” va “halim” taomini boshqa hech bir hududda bunday ajoyib tarzda tayyorlanmaydi. Ayniqsa, bayram kuni aholi jam bo‘ladigan istirohat bog‘larida doshqozonlarda sumalak bilan birgalikda “to‘y oshi” va “halim”lar tarqatiladi. Eʼtiborlisi, halim va sumalak bug‘doy mahsulotidan tayyorlanadi va “ilik uzildi” faslida odamlarga kuch-quvvat beradi.

Sirdaryoning qozon patirlari

Agar Navro‘z bayramida Sirdaryoga yo‘lingiz tushsa, albatta, bu viloyatning ahli sizni “qozon patir”i va baliq taomlari bilan mehmon qiladi. Qozon patir esa Sirdaryo dalalarida yetishtiriladigan bug‘doydan tayyorlangani uchun ham yanada mazali va shirmoy bo‘ladi.

“Surxoncha moshbarakni yeganmisiz?”

Janubiy voha — Surxondaryoni faqatgina tandir, jiz kaboblar makoni desangiz, yanglishasiz. Ayniqsa, Navro‘z bayramida surxonliklarning dasturxonlarida moshbaraklarni ko‘rish mumkin. Ushbu taomni tayyorlash uchun mosh va ziravorlarni aralashtirib, tayyorlangan xamir ichiga solinadi va ular obdon qizigan yog‘da qovurib olinadi. Bu taom uni isteʼmol qilganlarga kuch-quvvat ulashadi.

Jizzaxning “polvon” somsalari”

Jizzax viloyatida tayyorlanadigan somsani boshqa hech bir viloyatda uchratmaysiz. To‘yimli va foydali bo‘lgan ushbu somsaga un va mol go‘shtini ayamasdan solinsa bo‘lgani. “Jizzax jizi”, “Zomin tandir kabobi”, “Jizzax oshi”, “manti”, “somsa”, “lochira”, “qurtava” singari ushbu viloyatning taomlari nafaqat mahalliy, balki chet elliklarda ham katta qiziqish uyg‘otgan.

Samarqandning qaymoqli bichaklari

Kuhna va hamisha navqiron Samarqandda Navro‘z o‘zgacha nishonlanadi desak xato bo‘lmaydi. Moziy va milliylik uyg‘unlashgan ushbu shaharda bayram tantanalari uyushtirilganida, albatta, dasturxonida “holvaytar” va “qaymoqli bichaklar” bo‘ladi. Shuningdek, bu azim viloyat bayramida “xalisa”, tandirda yopilgan ko‘katli, ismaloqli bichaklar ustiga qaymoq surtilib, kelgan mehmonlarga ulashiladi.

“Qo‘qoncha chalpakka baho bering”

Vodiy viloyatlari, ayniqsa, Farg‘onaning Qo‘qonida “chalpak”ni qoyilmaqom, betakror tayyorlashadi. Mehmondo‘st qo‘qonliklar “chalpak”ni un va yog‘da tayyorlab, pishgach, issiqligidek mehmonlarga ulashishadi. Albatta, ular bayram dasturxonida faqatgina “chalpak” bilan kifoyalanishmaydi, balki “osh”, “sho‘rva”ni ham pishirib, mehmonlarni siylashadi.

“Xorazmning tuxum barakiga ne deysiz?”

Poytaxtda ot go‘shtidan tayyorlangan taomlarni sevib isteʼmol qilinsa, Xorazmda ot, qo‘y go’sho‘tli taomlar unchalik ham xush ko‘rilmaydi. Sanʼatga oshno xorazmliklar Navro‘z kuni “tuxumbarak”, “ismaloqdan gumma” va “no‘xatsiz parhez osh” tanovvul qilishadi. Bahor kelishi bilan xorazmliklar ko‘kbarak taomini tayyorlab, qo‘ni-qo‘shnilarga ulashishadi. Shu orqali ular yurtga bahor kelganini, omonlikda bir-birlariga mehr-oqibat ulashishga fursat yetganini nishonlashadi.

“Qashqadaryocha yorma va qatlama”

Qashqadaryo vohasining ahlini go‘sht ko‘p isteʼmol qilishi barchaga maʼlum. Navro‘z bayrami dasturxonida ham aynan tandir ovqat tortiladi, desangiz xato qilasiz. Ushbu milliy bayramda qashqadaryoliklar bu hududgagina xos bo‘lgan “yorma” taomini tayyorlashni odat qilishgan. “Yorma” taomi bug‘doy va go‘shtdan tayyorlanadi. Bayram dasturxonidagi sara taomlarga faqatgina “yorma” emas, balki shakarli qatlamani ham kiritish mumkin. Yog‘da qovurilgan qatlamaning ustiga shakr sepish va unga o‘zgacha taʼm berish faqat qashqadaryoliklarga xos.