Qishloq xo‘jaligi sug‘urtasi mavzusini yoritishda davom etamiz. Ushbu xizmat Amerikada qanday taqdim etilishi haqida materialimizda o‘qing.
Davlat tomonidan ko‘mak ko‘rsatilishi sug‘urta dasturlarini yanada rivojlantirmoqda. Qishloq xo‘jaligi sug‘urtasini joriy qilishda sug‘urta kompaniyalari asosan mahsulot tarkibi va sug‘urta shartlariga e’tibor qaratadilar. Hozir aksariyat mamlakatlar ta’lim, marketing va targ‘ibot-tashviqot tadbirlariga ko‘proq e’tibor bergan holda “dasturiy yondashuv”dan foydalanmoqda.
Shimoliy Amerikada (AQSh va Kanada) sug‘urta dasturlarining o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, u yerda barcha xavflardan yoki aksariyat xavflardan sug‘urta qilinadi. Bu shuni anglatadiki, sug‘urta hosilning yo‘qotilishini sabablardan qat’i nazar qoplaydi. Sug‘urtalangan xatarlar odatda sug‘urta shartnomalarida aks ettiriladigan bo‘lsa-da, ular shunchalik xilma-xilki, hisobga olinmagan xatarlarni ajratib ko‘rsatish juda qiyin. Kompensatsiyalar haqiqiy hosil va belgilangan maqsadli hosil o‘rtasidagi farq sifatida hisoblab chiqariladi, ya’ni ular haqiqiy yo‘qotishlarga asoslangan va ishlab chiqarish xarajatlarini hisobga olgan holda qoplanmaydi.
Amerika Qo‘shma Shtatlarida qishloq xo‘jaligi sug‘urta tizimini joriy etish amaliyoti Senat tomonidan 1922-yilda yo‘lga qo‘yilgan. Birinchi davlat sug‘urtalash dasturi 1939-yilda ishga tushirilgan. Dasturni amalga oshirish uchun Ekinlarni sug‘urtalash Federal korporatsiyasi (FCIC) tashkil etilgan. O‘shandan beri sug‘urta dasturida ko‘plab o‘zgarishlar ro‘y berdi. 1994-yilgacha Ekinlarni sug‘urtalash Federal dasturi tabiiy ofatlarni qoplash dasturlaridan mustaqil ravishda amalga oshirilgan. Bu Sug‘urta dasturida fermerlarning kam ishtirok etishiga olib keldi, chunki ular sug‘urtasiz ham tovon pulini olishlari mumkin edi.
1994-yilgi Federal sug‘urta islohoti to‘g‘risidagi dalolatnomada fermer faqat Falokatdan sug‘urtalash dasturida (CAT) ishtirok etgan taqdirdagina halokatli yo‘qotishlarni qoplash nazarda tutilgan. Shu qatorda fermerlar ushbu dasturning ma’muriy xarajatlarini to‘lashlari shart.
Tabiiy ofatlar va falokatlar sodir bo‘lganda, dastur hosil yo‘qotilishining 50 fozini (o‘tgan 10 yildagi hosildorlik asosida hisoblangan – APH) va narx o‘zgarishi bilan bog‘liq ziyonning 55 foizini qoplashi ko‘zda tutilgan. 1996-yildan boshlab fermerlar ushbu dasturda ixtiyoriy ravishda ishtirok etishlari mumkin (RMA – AQSH Qishloq xo‘jaligi vazirligining Xatarlarni boshqarish agentligi). Bundan tashqari, ular ko‘plab xatarlardan sug‘urtalash sxemalari (MPCI) bo‘yicha qo‘shimcha sug‘urta polislarini sotib olishlari mumkin.
Kanadada qishloq xo‘jaligi sug‘urta bozorining rivojlanishi sohaning AQSHdagi taraqqiyoti bilan juda ko‘p o‘xshash jihatlarga ega edi. Biroq barcha xavflardan sug‘urtalash bu yerda ancha keyinroq, 1960-yilda taklif qilingan. 1991-yilda Kanada Yalpi daromadni sug‘urtalash dasturini (GRIP) boshladi. Rejani amalga oshirish xarajatlarini Federal hukumat, viloyatlar hukumatlari va fermerlar o‘z zimmalariga oldi, bunda fermerlar sug‘urta mukofotining atigi 33 foizini to‘lar edi.
Kanada hozirda barqarorlashtirilgan depozit hisoblar dasturini subsidiya qilmoqda. Dasturning mazmun-mohiyati shundan iboratki, fermerlar o‘z daromadlarining 2 foizigacha bo‘lgan qismini o‘tkazadigan zaxira hisob raqamini ochish huquqiga ega. Hukumat, o‘z navbatida, fermerning hissasi bilan bir xil miqdordagi mablag‘ni ushbu hisob raqamiga subsidiya tarzida to‘laydi. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqaruvchilari zaxira hisobvarag‘idagi bu mablag‘larni faqat juda noqulay kelgan yillardagina talab qilib olish huquqiga ega. Bunda yalpi daromad hajmi omil bo‘lib xizmat qilishi mumkin: korxonaning yalpi daromadi oxirgi 5 yildagi o‘rtacha ko‘rsatkichdan yoki fermerning minimal daromadidan past bo‘lishi kerak.
Семья Шули Хэ живет в Узбекистане уже 20 лет. Сами выходцы из Китая. Узбекистан полюбили давно и надолго. Сегодня у них фермерское хозяйство в поселке Гульбахор Янгиюльского района Ташкентской области площадью в десять гектаров. Там выращивают растение, не традиционное для республики – лотос.
Наша съемочная команда приехала на плантацию в последние дни августа, когда цветы лотоса, в своем большинстве, уже отцвели. Но нам удалось сделать кадры красивых, благоухающих и экзотических цветов.
Для наших широт и местного климата рискованно заниматься выращиванием этого растения, но семья рискнула.
Почему вы решили выращивать лотосы?
Узбекистан – плодородная, солнечная страна. В ней производится огромное количество продуктов. А вот лотосы никто не выращивает. У нас на родине в Китае эта культура чрезвычайно популярна. Она обладает целебными свойствами и ее используют как лекарственное растение. Соцветия, семена и клубни употребляют в пищу. Но особого внимания заслуживает то, что из листьев лотоса изготавливают чай.
Мы долго готовились к этому проекту, и приняли решение выращивать лотосы, чтобы изготавливать чай. Мы уже получили санитарный сертификат. Совсем скоро наша продукция появится на прилавках магазинов.
Расскажите, чем это растение особенно?
В первую очередь – красота. Цветок лотоса похож на волшебную чашу, которая источает приятный и нежный аромат. Второе – его употребляют в пищу. Третье – лекарственное растение. И главное – из листьев изготавливают чай.
Какие агротехнические работы надо проводить, чтобы растение выросло?
Растение очень неприхотливое. Специальных химических удобрений не требует. Только органические. К ним относят навоз, компосты, торф, солому, ил, промышленные и хозяйственные отходы и др. Мы используем отходы от нашего хозяйства. Летом, когда растение разрастается его можно прореживать и с поверхности воды убирать испортившиеся листья.
Сколько лет живет лотос?
Нашим лотосам уже три года. Три года назад мы посеяли семена. Теперь каждый год он разрастается все больше и больше.
Время для посева весна – апрель. Листья не боятся высокой температуры, поэтому на солнце не горят, а цветы прячутся за листьями и используют их в качестве зонта от зноя.
Первый год мы высадили немного. На второй год посадили больше. В третий год освоили территорию в два гектара. Планируем расширяться и дальше.
Какие виды лотоса бывают и какой выращиваете вы?
Основными видами считаются Лотос желтый и Лотос орехоносный.
Мы выращивает лотос орехоносный.
Растение было окультурено в древние времена, стало одним из государственных символов Индии и Вьетнама. Считается сакральным цветком в индуизме и буддизме. Используется в народной медицине Китая. Входит в состав традиционных блюд азиатской кухни.
Лотос – травянистый многолетник 80‒150 см. высотой. Некоторые растения вырастают до 5 м. Корень ползучий. Корневище лотоса быстро разрастается и толстеет, напоминая крупный огурец. Из образовавшихся на нем почек вырастают листья и цветки растения.
Листья покрывают 2‒3 м. поверхности водоема. Диаметр расположенных над водой листьев лотоса орехоносного достигает 60 см.
Цветет с июня по октябрь, потом листья увядают. Цветок держится до двух недель.
Выращивание лотоса – дорогой процесс?
Процесс выращивания лотоса не так затратен. Большая статья расходов – подготовка почвы и сами семена. К примеру, семена мы привезли из Китая. Долго готовили место под посадку, высчитывали нужное количество семян, органического удобрения.
Чем отличается лотос от кувшинки?
В лотосе используется все части растения – цветы, семена, листья, корни, клубни. А кувшинка – это больше декоративная культура.
У нас кувшинки тоже растут. Но мы их выращиваем только для красоты.
А чем полезен чай из лотоса?
Лотосовый чай особенно ценят в Китае и во Вьетнаме. Чай из лотоса помогает приводить в тонус весь организм, снимает напряжение и усталость. Выводит вредные токсины и укрепляет иммунитет. Он полезен тем, кто решил похудеть, т.к. контролирует лишние калории и повышает обмен веществ.
Лотосовый чай богат витаминами С и В. Его рекомендуют пить для профилактики простудных заболеваний, при судорогах и депрессии, а также для улучшения памяти.
Лотосовый чай оказывает целебное воздействие ещё и на нашу природную составляющую – энергию Ци. То есть, благотворное влияние лотосового чая распределяется одновременно и на физическом уровне, и на духовном.
Материал подготовила: Ирина Силкина
Фото: Шакир Набиев
Spelling error report
The following text will be sent to our editors: