QOVUNDA UChRAYDIGAN FUZARIOZ KASALLIGIGA QARShI QANDAY ChORALAR BOR?

Qovunning fuzarioz so‘lishi (fuzarioz vilt) qovun yetishtirishda eng katta zarar keltiradigan va soha rivojlanishiga to‘siq bo‘lib kelayotgan ikkita zamburug‘ kasalliklari mavjud. Fuzarioz so‘lish bilan qovun barcha o‘sish va rivojlanish fazalarida zararlanadi. Yosh maysalarning urug‘ barglari, poyasi (gipokotil) va ildiz bo‘g‘zida qaynoq suvga kuyganga o‘xshash, rangsiz, so‘ngra qo‘ng‘ir tus oluvchi dog‘lar rivojlanadi, ular chiriydi va maysalar qurib, ekin siyrak bo‘lib qoladi. Ertapishar navlar maysalarining 43-86 foizi nobud bo‘ladi.

Fuzarioz so‘lishi ekinlarda meva rivojlanishi va pisha boshlashi paytida ko‘plab uchraydi. Oldin o‘simlikning pastki yarusdagi barglarida sarg‘ish, so‘ngra qo‘ng‘ir tus oluvchi dog‘lar paydo bo‘ladi va ular yuqori yarus barglariga o‘tadi. Palaklardan biri yoki bir nechtasi, so‘ngra butun o‘simlik so‘ladi. Ildiz po‘sti titilgan shakl oladi, usti kukunga o‘xshab qoladi. Ba’zan o‘simlik kasallikka mavsum so‘ngigacha qarshilik ko‘rsatadi, so‘limaydi, ammo ular zaif, palagi kalta bo‘lib qoladi, kam hosil tugadi. Kasallikning tez rivojlanuvchi shakli kuzatilganda o‘simlik 1-2 kun ichida so‘lib qoladi. So‘lishning sababi – o‘simlikning o‘tkazuvchi tomirlari zamburug‘ mitseliysi bilan to‘lishi va suv o‘tmay qolishidir. So‘ligan o‘simliklarning ildizi va poyasi kesib ko‘rilganda, ularda sarg‘ish, jigarrang va qo‘ng‘ir dog‘larni ko‘rish mumkin, ammo bu dog‘lar har doim mavjud bo‘lmaydi. Fuzarioz so‘lish qovun hosilini 30% gacha kamaytiradi.

Qarshi kurash choralari 

Agrotexnik: almashlab ekish, ko‘llatib sug‘ormaslik.

Biologik kurash chorasi sifatida Trixodermin 100g/ga preparatini qo‘llash ham yaxshi natija beradi.

Profilaktik: urug‘larni ekishdan 25-30 kun oldin preparatlardan
2,5% Maksim – 0,4 l/t, 31,2% Seles Top – 0,4-0,6 l/t, biri bilan dorilab ekish tavsiya etiladi.

Qovun urug‘larini kimyoviy dorilash.

O‘simlikni rivojlanish davrida (Bacillus subtillis) Cporanggin s.e.k.-2,0 kg/ga, (Mankotseb+metalaksil M) Ridomil gold MS 68% -2.5 kg/ga, (Penkonazol) Topaz 10% k.e-0,25 l/ga, Ento paz ekstra 10% k.e. -0,25 l/ga, (Propineb) va boshqa fungitsidlarni purkash tavsiya etiladi.