POREY PIYOZI: KAMXARJ, EKSPORTBOP MAHSULOT

Bugun qishloq xo‘jaligida oziq-ovqatga mo‘ljallangan ekinlar maydonini kengaytirish muhim hisoblanadi.

Yerga ekin ekaman, hosil olib, xalqimizning va xorijliklarning dasturxonini to‘kin qilaman degan dehqon borki, uning uchun bor imkoniyatlar yaratilmoqda. Jomboylik fermer va dehqon xo‘jaliklari bahorgi va to‘qsonbosti ekinlar ekib, yaxshi hosil olayotgan, mehnatidan baraka topayotgan mehnatkashlardan. Bahorgi ekinlar uchun Jomboy tumanida 3 982 gektar yer maydoni ajratilgan. Bugungi kunda dalalardagi to‘qsonbosti va bahorgi ekinlar avj pishish pallasida. Sabzavot ekinlari ekilgan maydonlarning dala chetlariga tut, tol ko‘chatlari, oshqovoq kabi ekinlar ekish ishlari to‘liq yakunlangan. Shuningdek, 3 109 gektar maydonda kartoshka yetishtirish rejalashtirilgan bo‘lib, hozirda ularning birinchi ishlovi  amalga oshirildi. Ekinlarni bir tekisda unib chiqishi va ulardan yuqori hosil olish uchun fermer xo‘jaliklari va olimlar o‘rtasida ilm va mehnat uyg‘unligi yaratildi.

Shuningdek, ushbu ekin ekilgan maydonlarda suv sarfini kamaytirish va yuqori hosildorlik olish maqsadida tomchilatib sug‘orish amaliyoti yo‘lga qo‘yilmoqda. Jumladan, piyoz ekilgan maydonlarni tomchilatib sug‘orish natijasida gektaridan o‘rtacha 100 tonnagacha hosil olindi. Bu tajriba sinov tariqasida barcha fermer xo‘jaliklarida qo‘llanilmoqda.

“Beshbola agrovek” MCHJ ga qarashli fermer xo‘jaligi bugun ijarachi pudratchiga 20 sotixdan yer maydoni ajratdi. Ijarachi-pudratchilar o‘zlariga ajratilgan yer maydonlariga porey piyozini ekib, undan yuqori hosil olishga intilishmoqda. Nafaqat mamlakatimiz, balki xorijga ham eksport qilinayotgan ushbu piyozning boshqa piyoz turlaridan qanday farqi bor? Uning agrotexnikasi qanday amalga oshiriladi?

Porey piyozi (luk-poriy) yoki «marvarid piyoz» piyozdoshlar oilasiga mansub bo‘lib, vatani Old Osiyo hisoblanadi. Hozirgi paytda sabzavot ekini sifatida Yevropada, O‘rta Yer dengizi atrofidagi davlatlarda, Shimoliy Amerikada va ko‘proq G‘arbiy Yevropa, asosan Fransiyada yetishtirilmoqda. Bugungi kunda u mashhurligi jihatidan sarimsoqpiyoz va boshpiyozdan keyingi o‘rinda turadi. Eʼtiborlisi, «marvarid piyoz» sovuqqa chidamli. Shu bois uni to‘qsonbosti ekin sifatida ekish mumkin.

Porey piyozining tashqi ko‘rinishi keng bargli sarimsoqqa o‘xshash bo‘ladi. Uning barglari tekis va ustki qismi parafin bilan qoplanganga o‘xshaydi.

Uning boshqa sabzavotlarda uchramaydigan qimmatli xususiyatlaridan biri — barglarida askorbin kislotasi miqdori yuqoriligi, ular saqlab qo‘yilganida bu miqdor ikki barobarga ko‘payadi. Ushbu piyozni oshqozon-ichak kasalliklari bilan og‘rigan bemorlarga, podagra, revmatizim, buyraklarda tosh yig‘ilishi va semirish kasalliklariga chalinganlarga isteʼmol qilish tavsiya etiladi.

O‘zbekiston Respublikasi hududida ekish uchun porey piyozining bitta “Linkolin F1” duragayi 2014-yili Davlat reestriga kiritilgan.

Ushbu mahsulotning har gektaridan o‘rtacha 25-30 tonna hosil olish mumkin. Bargi turli salatlar, piyozi esa taomlar tayyorlashda qo‘llaniladi.

Porey piyozi doimiy ravishda sug‘orishga muhtoj. Ko‘chatlar ko‘chirib o‘tkazilgandan keyin har 5 kunda sug‘orish ishlari amalga oshiriladi. Issiq va quruq kelgan ob-havoda sug‘orishlar oralig‘ini kamaytirish mumkin.