BAXMAL TUMANIDAGI ZA’FARON PLANTATSIYALARIDA “YASHIL MAKON” UMUMMILLIY LOYIHASI

Ma’lumki, dunyo tarixida bahosi va qadri tushmay kelayotgan za’faron giyohi BMB Trade Group kompaniyasi tomonidan Jizzax viloyati Baxmal tuman hududidagi  305 gektarlik za’faron plantatsiyalarda yetishtirilmoqda.

«Qizil oltin» sifatida tanilgan ushbu o‘simlik dunyodagi eng qimmat ziravordir. U ko‘p miqdorda foydali elementlar mavjudligi sababli pazandachilikda, an’anaviy tibbiyotda, to‘qimachilik va yog‘och buyumlarida bo‘yoq sifatida va boshqa ko‘plab sohalarda qo‘llaniladi.

Za’faron guli ustunchalaridan olingan mahsulot pazandalik va farmatsevtikada keng ishlatiladi. Gul barglaridan esa choy tayyorlashda foydalanish mumkin.

O‘simlikning shifobaxsh xususiyatlari qadim zamonlardan dorivor o‘simlik sifatida foydalanib kelingan. Qayd etilishicha, ulug‘ alloma Abu Ali ibn Sino za’faron ichish rangni chiroyli, ko‘zni ravshan, yurakni quvvatli, nafas a’zolarini sog‘lom qilishini yozib qoldirgan.

Manbalarda za’faron  ziravorlar sultoni – sultonlar ziravori deb ta’rif beriladi. Bu ta’rif bejizga  emas, albatta. Dunyo tarixida yana bir isbotlangan jihati borki, jahonda za’farondek qimmatbaho ziravor uchratilmagan. Chunki, ziravorlar orasida hech qachon o‘zini qadrini, qiymatini, bahosini tushirmagan yakkayu-yagona ziravor za’faron hisoblanadi.

Mamadiyor Sherbekov BMB Trade Group kompaniyasi negizidagi BMB OPERA ZAFFERANO qo‘shma korxonasining bosh direktori: – Ayni damda biz Jizzax viloyati Baxmal tumanidagi BMB Trade Group kompaniyasining  za’faron plantatsiyalarida turibmiz.  Za’faron mahsulotiga bugungi kunda nafaqat O‘zbekistonda, balki butun dunyoda qiziqish  juda  katta. Bugungi kunda kompaniyamiz tomonidan Toshkent va Jizzax shahrida BMB za’faron  restoran va mehmonxonalar tarmog‘i ishga tushishi mo‘ljallanmoqda. Bu tarmoqlarda za’faron mahsulotlari keng o‘rin oladi. Za’faron dunyoning juda ko‘plab davlatlarida katta dala maydonlarida ekiladi. Joriy yilda bizning plantatsiyamizda Italiyadan keltirilgan piyozboshlardan 3-chi  marta hosil olinishi rejalashtirilmoqda.

O‘zbekiston sharoitida za’faron avgust oyining ikkinchi dekadasida ekiladi. Buning uchun tanlangan yer maydonlari tekislanib, 70 sm kenglikdagi qatorlar tortiladi, 9-10 kalibrli tuganak piyozlar bir-biridan 18-19 sm uzoqlikda, 7-15 sm chuqurlikda ekiladi. Ushbu dorivor o‘simlikning suvsizlikga chidamliligi alohida ahamiyat kasb etadi. Chunki,  piyozboshlar ekilgandan so‘ng to gullash jarayonigacha  2 marta sug‘oriladi.

Ekilgan yilning oktyabr-noyabr oylariga kelib, za’faron gullari ehtiyotkorlik bilan yig‘ishtirib olinadi.

Asliddin Xudoynazarov BMB Trade Group kompaniyasi negizidagi BMB OPERA ZAFFERANO qo‘shma korxonasining bosh agronomi:

–  Italiyalik hamkorlarimizning aytishlaricha, Yevropa va Osiyo davlatlarida piyozboshlarining ko‘payish jarayoni 5 dan 10 donagacha bo‘lgan ekan. Lekin bizning Baxmal sharoitimizda 15 donadan 20 donagacha ko‘payish jarayoni kuzatildi. Italiyalik hamkorlarimiz bu  yaxshi natija, bunaqasi bo‘lmaganligini e’tirof etdi.  Kelajakda bu plantatsiyamizni yanada kengaytirish va  hamkorlikni yanada rivojlantirish, shu atrofdagi mahalliy aholini ish bilan ta’minlash jarayoni olib boriladi. Ekish jarayoni boshida ikki xil tavsiya etilgandi. Ya’ni, 90 sm agat va  70 sm agatga ekishini tavsiya etgandi. Bizni sharoitimizga 70 smlik agat mos keldi va o‘z samara natijasini yaxshi ko‘rsatdi.

16-mart kuni Jizzax viloyati Baxmal tumanida “Yashil makon” umummilliy loyihasi doirasida BMB Trade Group kompaniyasining BMB SHIFO, BMB OPERA ZAFFERANO, BMB-AVAS ZA’FARON sho‘ba hamda qo‘shma korxonalari tomonidan navbatdagi amaliy tadbir bo‘lib o‘tdi. Unda kompaniya tizim tashkilotlari tomonidan za’faron plantatsiyalari atrofidagi maydonlarga manzarali daraxtlar ekildi. Loyihaning 2-qismi doirasida ekilgan daraxtlar terakning O‘zbekiston-2, Shamshod navlari hamda Pavlovniya ko‘chatlaridan iborat bo‘ldi.

Asliddin Xudoynazarov BMB Trade Group kompaniyasi negizidagi BMB OPERA ZAFFERANO qo‘shma korxonasining bosh agronomi: –  Za’faron plantatsiyasida O‘zbekiston-2, Shamshod navli terak ko‘chatlari va pavloniya ko‘chatlarini ekish jarayoni olib borilmoqda. Ya’ni, bu plantatsiyamiz hududida shamol ko‘p bo‘lgani uchun shamolning tezligini pasaytirish  maqsadida   ekilmoqda. Za’faron hosilini yig‘ib olish jarayoniga ham bu o‘z ta’sirini ko‘rsatadi. Hosildorlik juda nozik bo‘lgani uchun bu ekayotgan ko‘chatlarimiz shamol tezligini pasaytirgan holatda hosilni sifatli va o‘z vaqtida yig‘ib olishga yordam beradi. 

BMB Trade Group kompaniyasi tomonidan amalga oshirilayotgan ushbu ezgu ishlar jannatmakon Baxmal zamini ko‘rkiga ko‘rk baxsh etish bilan birga, atrof muhit  tozaligini ta’minlash va ekologik vaziyatni yaxshilashga xizmat qiladi.