Zamonaviy agrar taʼlimning maqsad va vazifalari tubdan o‘zgarmoqda. Konseptual o‘zgarishlar nafaqat akademik sohani qamrab olmoqda, balki odatiy taʼlim jarayoni o‘rnini taʼlimga bo‘lgan innovatsion yondashuv egallamoqda.
Agrar sohaning ustuvor vazifalaridan biri bu resurslardan samarali foydalanishdir. Buning uchun salohiyatli kadrlar zarur bo‘lib, ularni tayyorlash bilan O‘zbekiston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligi tizimidagi OTMlar shug‘ullanadi.
Mehnat bozori dolzarb muammolarni “nostandart” usullar yordamida hal eta oladigan, vaziyatga tez moslashuvchan va samarali qarorlar qabul qila oladigan mutaxassislarga muhtoj.
O‘zbekiston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligi tizimida agrar yo‘nalishda beshta OTM lar va bitta Xalqaro qishloq xo’jaligi universiteti faoliyat yuritmoqda.
2022 yil yakuniga ko‘ra, universitetlarning har biri muayyan natijalarga erishdi. Har bir o‘quv muassasa bo‘yicha tahliliy maʼlumotlarni taqdim etamiz.
Universitet tashkiliy– boshqaruv va ilmiy faoliyatga, shuningdek, moliyaviy mustaqillikka erishdi.
Toshkent davlat agrar universiteti «QS Asia University Rankings-2023» reytingida Osiyo-Tinch okeani mintaqasi OTMlari ro‘yxatiga kirdi. Umumiy reytingda 601-o‘rin, Markaziy Osiyo OTMlari o‘rtasida 38-o‘rin, O‘zbekiston oliy taʼlim muassasalari o‘rtasida 6-o‘rinni egalladi.
2022-yilda Toshkent davlat agrar universiteti doktorantlari, magistrantlari va bakalavrlari orasidan 8 nafar isteʼdodli yoshlar, jumladan, 3 nafar O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti stipendiyasi sohibi, bir nafar “Islom Karimov” nomidagi stipendiya sohibi, bir nafar “Navoiy” nomidagi stipendiya sohibi, uch nafar “Beruniy” nomidagi stipendiya sohibi bo‘lishdi.
Universitetning professor-o‘qituvchilari tomonidan 120 ta o‘quv qo‘llanma yaratildi. 1-3-kurslar va magistratura mutaxassisliklari bo‘yicha o‘quv jarayoni kredit-modul taʼlim tizimi asosida olib borilmoqda.
2022/2023-o‘quv yilida universitetning 15 ta bakalavriat yo‘nalishi kurslari va 32 ta magistratura mutaxassisligi attestatsiyadan muvaffaqiyatli o‘tkazildi.
Taʼlim oluvchilarni ijtimoiy himoya qilish va moddiy rag‘batlantirish, ularga shartnoma mablag‘larini to‘lash va talabalar yotoqxonalari uchun to‘lovlarini to‘lashdan ozod etish uchun 2022-yilda 420 nafar talaba uchun 809,1 mln so‘m ajratildi.
571 nafar professor-o‘qituvchilar shtati mavjud. Ulardan 378 nafari professor va ilmiy darajaga ega o‘qituvchilardir. Ilmiy salohiyat 66,2 foizni tashkil etadi.
2022-yilda ulardan 31 nafari, 28 nafar fan nomzodi va 3 nafar fan doktori nomzodlik dissertatsiyalarini muvaffaqiyatli himoya qilishdi. Xususan, 8 nafari: 7 nafar fan nomzodi va 1 nafar fan doktori himoyasi muddatidan avval o‘tkazildi.
Universitet hududini tungi vaqtda muqobil energiya manbalaridan keng foydalangan holda yoritish maqsadida har biri 300 Vt quvvatga ega 46 ta zamonaviy quyosh panellari o‘rnatildi.
Joriy o‘quv yilida 52 nafar talaba Germaniya Federativ Respublikasiga professional amaliyot o‘tash uchun yuborildi. Xalqaro hamkorlikni yo‘lga qo‘yish maqsadida 28 nafar professor va o‘qituvchilarimiz 15 dan ortiq davlatga o‘qish va malaka oshirish uchun jo‘natildi.
2022/2023-yildan bakalavrlarni 8 yo‘nalish bo‘yicha tayyorlash hamda 2 ta magistratura mutaxassisligi bo‘yicha kadrlarni tayyorlash tizimi ishga tushirildi.
Professorlar va o‘qituvchilar tomonidan 21 ta monografiya chop etildi, 8 ta kashfiyot uchun patent, 15 ta dasturga patent bo‘yicha elektron guvohnoma, 5 ta ishlanma bo‘yicha guvohnoma olindi. 5 ta xalqaro va 5 ta milliy konferensiya o‘tkazildi.
2023-yil uchun ustuvor vazifalar:
Ayni paytda Termiz agrotexnologiyalar va innovatsion rivojlanish institutida 3 ta fakultet, jumladan, agrobiologiya, agrologistika va biznes, bog‘dorchilik va texnologiya fakulteti hamda 10 ta kafedra mavjud.
Bugungi kunda institutda 24 ta bakalavriat mutaxassisligi va 10 ta magistratura yo‘nalishida 3230 nafar talaba tahsil olmoqda. Jumladan, bakalavriatda 3124 nafar talaba (shundan kunduzgi bo‘limda 2081 nafar, sirtqi bo‘limda 1012 nafar, kechki bo‘limda 31 nafar) 106 nafar talaba doktoranturada tahsil olmoqda.
2022/2023-o‘quv yilida 5 ta yangi yo‘nalish va magistraturaning 2 ta yo‘nalishi bo‘yicha ishga qabul qilish amalga oshirilib, o‘quv jarayoni boshlandi.
Institutda 149 nafar professor-o‘qituvchilar ishlaydi. Ulardan 45 nafari ilmiy darajaga ega bo‘lgan professor-o‘qituvchilar, jumladan, 10 nafar fan doktori, professorlar, 35 nafar fan nomzodi, dotsentlardir. Hozirgi kunda institutning ilmiy salohiyati 30,2 foizni tashkil etadi.
Institutda 3 ta qishloq xo‘jaligi texnologiyalari texnikumlari faoliyat ko‘rsatmoqda, jumladan, Bandixon, Qumqo‘rg‘on, Denov-Xazarbog‘.
Bundan tashqari, 4 ta markaz: “Raqamli ta‘lim texnologiyalari markazi”, “Axborot-resurs markazi”, “Axborot-maslahat markazi” (Extension Center) va “Ilmiy-innovatsion IT-markaz” tashkil etildi.
Institutda o‘quv jarayoni oliy ta‘lim jarayonlarini boshqarish axborot tizimi – HEMIS orqali to‘liq amalga oshirilgan bo‘lib, 1, 2, 3-kurs talabalari uchun (84 foiz) kredit-modulli o‘qitish tizimi joriy etilgan.
Bakalavriat yoki o‘qishga qo‘yiladigan malaka talablari, bazaviy va magistratura mutaxassisliklari bo‘yicha ilmiy dasturlar Avstriya, Germaniya va Rossiya kabi mamlakatlarning nufuzli qishloq xo‘jaligi universitetlari, shuningdek, ishlab chiqarish korxonalari: asosiy kadrlar isteʼmolchilari bilan kelishilgan, tahlil qilingan va tasdiqlangan.
Yuqoridagilarni hisobga olib, joriy o‘quv yilidan boshlab o‘quv rejasiga har bir semestr uchun 2 ta fan bloki ((majburiy fanlar 25-27 (75%)), ixtiyoriy fanlar 10-12 (25%), 35-37 ta yoki 7-8 ta fanlar kiritilgan.
Hududlarning mutaxassislarlarga bo‘lgan ehtiyojini inobatga olib, 2022/2023-o‘quv yilidan boshlab institutda kechki bakalavriat yo‘nalishi yo‘lga qo‘yildi.
Ilmiy, innovatsion va xalqaro faoliyatni rivojlantirish uchun:
– 2022-yilda ilmiy salohiyatni oshirish maqsadida birinchi marta aspiranturaga (doktorantura) asosiy doktorantura (PhD) va stajirovka-tadqiqotchi yo‘nalishlari bo‘yicha qabul amalga oshirildi:
–2022-yilda institutda jami 3 ta dissertatsiya ishi himoya qilingan bo‘lib, shundan 2 tasi doktorlik (PhD) va 1 tasi doktorlik (DSc) dissertatsiyalaridir.
– Innovatsion rivojlanish vazirligi tomonidan 4 ta amaliy loyihani amalga oshirish uchun 1 milliard 164 mln 43 ming so‘m ajratilgan. Shundan anor yetishtirishning yangi samarali agrotexnologiyalarini ishlab chiqishga 295 million 816 ming so‘m, limon yetishtirishning yangi samarali agrotexnologiyalarini yaratishga 347 million 755 ming so‘m, karamning yangi navlarini yaratishga 223 million 48 ming so‘m va 297 million 424 ming so‘m xurmo, sabzavot (oq kolrabi, Bryussel karami, rukkola, ko‘k piyoz va miron, melissa) yetishtirish uchun ajratildi.
2022-yilda institutga innovatsion ishlanmalar, texnologiyalar va loyihalar, shuningdek, qishloq xo‘jaligidagi topshiriqlar doirasidagi ishlarni bajarish uchun xo‘jalik shartnomalari bo‘yicha olingan mablag‘lar 168 million so‘mni tashkil etdi.
– Umuman olganda, 2022/2023-o‘quv yilida institutni 17 ta ta‘lim yo‘nalishi bo‘yicha 506 nafar mutaxassis tamomlaydi.
Shunindek, hamkorlar bilan birgalikda talabalarni o‘z mutaxassisligi bo‘yicha bo‘lajak ish o‘rinlariga individual taqsimlash asosida amaliyot o‘tashini ta‘minlash, kelgusida bitiruvchilarni ishga joylashtirishni tashkil etish masalalariga bag‘ishlangan “Mehnat yarmarkasi” va “Karyera kuni” tadbirlari muntazam o‘tkazilmoqda.
– “Yashil makon” Milliy loyihasi doirasida 2022-yilda 5790 tup (meva, anor, uzum, olma) – 1498 dona manzarali (tut, qarag‘ay, gujum) ko‘chatlari ekildi.
Filialda o‘quv jarayonlari kredit-modul tizimi asosida tashkil etilgan bo‘lib, talabalar haftada besh kun taʼlim oladi, shanba esa mustaqil taʼlim kuni sifatida belgilangan.
Filialda talabalar soni 1322 nafarni, shundan bakalavrlar soni 1153 nafarni (935 nafari kunduzgi, 218 nafari sirtqi taʼlim), 169 nafari magistrantlarni tashkil etadi.
Faoliyat yuritayotgan professor-o‘qituvchilarning umumiy soni 81 nafar bo‘lib, shundan 7 nafari fan doktori, 7 nafari professor, 31 nafari fan nomzodi, dotsent, ilmiy salohiyat 47,0 foizdan iborat. Shuningdek, filialda 84 nafar talabalardan 32 nafari ilmiy loyihalarda, 44 nafari kafedralarda, 8 nafari filialning qurilish brigadasida mehnat qiladi.
Ayni paytda, bakalavr bosqichining 31 nafar 3-kurs talabalari 2022- yilning 24-noyabridan boshlab, Germaniyaning yetakchi qishloq xo‘jaligi kompaniyalari va fermer xo‘jaliklarida pullik amaliyotni o‘tashmoqda.
Ilmiy va innovatsion faoliyati.
2022-yilda filial tomonidan “Samarqand viloyati yoshlarining innovatsion g‘oyalari va startap loyihalarini qo‘llab-quvvatlash dasturi”ning 6 ta loyihasi jami 719 million so‘mga moliyalashtirildi.
Shuningdek, 2021-2023-yillarga mo‘ljallangan O‘zbekiston-Hindiston hamkorligi loyihasi doirasida O‘zbekiston Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligi tomonidan moliyalashtiriladigan 750 mln so‘m, “Tuproqqa mos texnik kannabisning navlarini tanlash” mavzusida 2,3 mlrd so‘m, “Respublikamiz iqlim sharoiti va ular asosida yangi navlar yaratish” mavzusida va “Samarqand o‘lmas o‘simligi (Helichrysum maracandicum Popov ex Kirp) urug‘idan ko‘paytirish va ko‘chat ekish” mavzusida qiymati 1,2 mlrd so‘mlik amaliy loyiha amalga oshirilmoqda.
Yevropa Ittifoqining Erasmus+ dasturi doirasida qiymati 70,2 ming yevro (2022-yil uchun) “O‘zbekistonda bioiqtisodiyotni barqaror rivojlantirish bo‘yicha yangi magistratura dasturi (BioEcUz)” loyihasi amalga oshirilmoqda.
Xalqaro hamkorlik bo‘yicha.
Joriy yilda filial tomonidan 17 ta xorijiy oliy taʼlim muassasalari va ilmiy muassasalar bilan taʼlim va fan sohasida hamkorlik yo‘lga qo‘yilgan.
Bundan tashqari, Ogayo shtati universiteti, Tennessi shtat universiteti, Koreyaning Kangvon milliy universiteti, Italiyaning Piza universiteti, Portugaliyaning Portu universiteti, Xirosaki universiteti va Yaponiyaning Tokio qishloq xo‘jaligi va texnologiya universiteti, Estoniya tabiiy fanlar universiteti vaTartu, Kluj-Napoka shahridagi Ruminiya qishloq xo‘jaligi fanlari va veterinariya universitetlari bilan oliy taʼlim tizimi bilan bog‘liq xalqaro loyihalarni amalga oshirish, o‘qituvchilar va talabalar uchun mobil dasturini joriy etish bo‘yicha muzokaralar va kelishuvlar amalga oshirilmoqda.
Moddiy-texnik bazasini mustahkamlash bo‘yicha.
2022-yilda filialning byudjetdan tashqari va homiylik mablag‘lari hisobidan 300 mln so‘mlik 350 o‘rinli majlislar zali taʼmirlandi, homiylar hisobidan 200 m2 hamda 500 m2 yo‘laklarga asfalt yotqizildi.
Filialni ichimlik suvi bilan taʼminlash uchun 1,2 mlrd, bino suv taʼminoti tarmoqlarini rekonstruksiya qilishga 2,1 mlrd ajratilgan.
Filialni rivojlantirish uchun 83 million so‘m mablag‘ evaziga 1 ta kompyuter, 12 ta videoproyektor, 1 ta interfaol doska, 2 ta printer xarid qilindi. Innovatsion rivojlanish vazirligining Samarqand viloyati hududiy boshqarmasi tomonidan tashkil etilgan STARTUP loyihalari hisobidan 256,1 mln ajratildi.
2023–yil uchun ustuvor vazifalar:
Institutda 32 ta mutaxassislik bo‘yicha 7694 nafar (shundan 2159 nafari qizlar) talabalar tahsil olmoqda. Jumladan, bakalavr bosqichida 7 366 nafar (3 506 nafari kunduzgi, 3860 nafari sirtqi bo‘limda) va 315 nafar magistratura bosqichida ilm olmoqda. Shuningdek, institutda bakalavriatning 3 ta yo‘nalishi bo‘yicha qo‘shma ta’lim dasturlari bo‘yicha 13 nafar talaba tahsil olmoqda.
2022-2023-o‘quv yilida institutda 14 ta yangi bakalavriat yo‘nalishlari va 12 ta magistratura mutaxassisliklari ochildi. 2022-yilgi milliy reytingda institut 31-o‘rinni egalladi. Viloyatda ilmiy ta’lim va ishlab chiqarish integratsiyasini yo‘lga qo‘yish maqsadida, qishloq xo‘jaligiga oid 15 ta ixtisoslashtirilgan boshqarma, korxona va tashkilotlarning 42 ta filial va o‘quv markazlari, klasterlar bilan hamkorlik tashkil etildi. Institutning axborot-resurs markazi yangi darsliklar, o‘quv-uslubiy qo‘llanmalar va adabiyotlar bilan muntazam to‘ldirib borilmoqda.
Ayni paytda, ARMda 10 ming 86 nomdagi, 148 ming 606 nusxa darslik va adabiyotlar mavjud. Institutda jami professor-o‘qituvchilar soni 310 nafar bo‘lib, shundan 297 nafari asosiy tarkibga to‘g‘ri keladi.
O‘qituvchilarning 15 nafari fan doktori, professor, 119 nafari fan nomzodi, dotsent, 163 nafari katta o‘qituvchi va assistentlar bo‘lib, ilmiy salohiyati 45,1 foizni, institutda ilmiy darajaga ega professor-o‘qituvchilar soni 134 nafarni tashkil etadi. Institutda faoliyat yuritayotgan kafedra professor-o‘qituvchilari 2022-yilda 20 ta patent va 21 ta mualliflik guvohnomasiga ega bo‘ldilar.
Shuningdek, institut olimlari tomonidan qishloq xo‘jaligi ekinlarining g‘o‘zaning “Andijon-ziyo”, soyaning “Mustaqillik-30” va “Istiqlol-30” mosh navlari yaratilib, sinov markaziga topshirildi. 2022-yil davomida institut professor-o‘qituvchilari tomonidan respublika ilmiy jurnallarida 532 ta, xalqaro ilmiy jurnallarda 421 ta, “Scopus” ma’lumotlar bazasidagi jurnallarda maqolalar chop etildi.
2023–yil uchun ustuvor vazifalar:
5. Toshkent davlat agrar universitetining Nukus filiali negizida Qoraqalpog‘iston qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti tashkil etildi
(O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 4-maydagi “Qoraqalpog‘iston qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida”gi 275-sonli qarori asosida).
Bugungi kunga qadar
Qoraqalpog‘iston qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar institutida bitta akademik litsey, bitta texnikum, magistratura, eksternatura, to‘rtta fakultet va 16 kafedra mavjud.
Institutda 3452 nafar talaba tahsil olmoqda, ulardan 2 372 nafari kunduzgi bo‘limda, 885 nafari sirtqi bo‘limda, 195 nafari magistraturada tahsil olmoqda.
Shuningdek, institut tarkibida “Moyli ekinlar seleksiyasi, urugʻchiligi va yetishtirish agrotexnologiyalari” oʻquv-ilmiy markazi (davlat muassasasi shaklida) va “Geoaxborot tizimlari” markazlari mavjud.
OTB “Agrobank” va Qishloq xo‘jaligi vazirligi hamkorligida qishloq yoshlarini tadbirkorlik faoliyatiga yo‘naltirish, ularning saviyasini oshirish maqsadida 2 oylik (1 oy nazariy va 1 oy amaliy bilim) “Fermerlar maktabi” o‘quv kursi tashkil etildi.
Buning uchun institutning 6 nafar malakali professor-o‘qituvchilari jalb etildi.
2022-2023-o‘quv yilida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 15-iyundagi PQ-279-sonli qarori asosida bakalavriat ta`lim yo‘nalishiga 28 ta, magistratura ta`lim yo‘nalishiga 23 ta, sirtqi bo‘limga 7 ta qabul rejalashtirilgan.
2022/2023-o‘quv yilidan boshlab bakalavriatning 6 ta ta‘lim yo‘nalishi va magistraturaning 6 ta mutaxassisligi bo‘yicha kadrlar tayyorlash tizimi yo‘lga qo‘yildi. Qabul qilish kvotasi o‘tgan o‘quv yiliga nisbatan 39 foizga yoki 334 taga oshgan.
Shuningdek, Vetnam davlat agrar universiteti bilan sholi yetishtirish yoʻnalishida qoʻshma fakultet tashkil etish boʻyicha hamkorlik memorandumi imzolandi, 2023-2024-oʻquv yilidan boshlab yakuniy shartnoma imzolash va uni ochish uchun Vetnam Respublikasiga tashrif rejalashtirilgan.
2022-2023-o‘quv yilida institutning 3 ta o‘quv binosida o‘quv mashg‘ulotlari olib boriladi. Jumladan, 6 ta ma’ruza, 22 ta laboratoriya va 76 ta amaliy kabinetlar, jami auditoriyalar soni –104 ta.
Institutda ta’lim sifatini ta’minlash maqsadida asosiy tarkibda 164 nafar professor va o‘qituvchilar malaka oshirdi.
Ta’lim sifati samaradorligini oshirish maqsadida 2021/2022- o‘quv yilida xorijiy oliy ta’lim muassasalarining 8 nafar professor-o‘qituvchilari o‘quv jarayoniga jalb etilgan bo‘lsa, 2022-2023-o‘quv yilida 12 nafar professor-o‘qituvchilar jalb etilishi rejalashtirilgan.
Institutda bir qator axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, jumladan, 358 ta kompyuter, 44 ta video proyektor, 4 ta smart televizor, 74 ta o‘quv xonalari institutning 3 ta o‘quv binosida kuzatuv kameralari bilan jihozlandi, darslarni to‘liq nazorat qilish va tahlil qilish boshlandi.
2023 yil uchun ustuvor vazifalar:
Barcha quyi universitetlarda 20 mingdan ortiq talaba tahsil oladi.
Agrosanoat oliy o‘quv yurtlarida kadrlar tayyorlash yo‘nalishlari xilma-xildir.
Ta‘limning barcha taklif etilgan yo‘nalishlari tabiiy fanlar va texnik muhit bilan bog‘liq.
Bitiruvchilar nafaqat agrar sohada muvaffaqiyatli ishlaydi, balki o‘z bilim va ko‘nikmalarini sanoat korxonalarida qo‘llaydi: oziq-ovqat sanoati, mashinasozlik (qishloq xo‘jaligi mashinalari) va boshqalar.
Imlo xatolari haqida hisobot
Quyidagi matn tahririyatimizga yuboriladi: